Opracowanie Teresy Bałuk-Ulewiczowej Wyzwolić się z błędnego koła składa się z kilku odrębnych części. We Wstępie autorka wyjaśnia, dlaczego podjęła się polemiki z rozprawą Anetty Rybickiej Instytut Niemieckiej Pracy Wschodniej - tu z pewnością decydujące znaczenie miała potrzeba wystąpienia w obronie osób niesłusznie oskarżonych o kolaborację. W dalszych autorka przytacza i komentuje dokumenty dotyczące Institut für Deutsche Ostarbeit (IDO), w tym dokumenty AK i Delegatury Rządu RP, artykuły z konspiracyjnej prasy, a zwłaszcza meldunki i sprawozdania oraz służące do opracownia tych sprawozdań notatki. Z detektywistycznym zacięciem śledzi zarówno okoliczności powstania zarzutu kolaboracji z Niemcami, jak i przyczyny wycofania się podziemnych władz Rzeczypospolitej z normalnej w takich przypadkach procedury potępienia i ukarania winowajców. W kolejnym rozdziale omawia działalność Sekcji Chemicznej IDO, w której zatrudnieni zostali głównie Rosjanie i Ukraińcy. Autorka korzystała nie tylko z materiałów archiwalnych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Instytutu Pamięci Narodowej, Biblioteki Jagiellońskiej i wielu innych instytucji, ale także dotarła do osób zatrudnionych w IDO i nowych, ważnych dokumentów - materiałów prywatnych polskich i opracowań niemieckich. Dokonała również weryfikacji dotychczasowych analiz dokumentów już znanych. Książka ta to głos ważny także i dlatego, że otwiera nowe kwestie sporne, odnoszące się zarówno do przeszłości, jak i do obecnej kondycji nauki polskiej.
Książka ta, to przede wszystkim próba rzeczowej analizy działań i zadań Institut für Deutsche Ostarbeit. [...] Mam nadzieję, że książka pomoże nie tylko mnie, ale również dużej części polskiego społeczeństwa "wyzwolić się z błędnego koła" - poczucia bezsilności i braku możliwości bronienia się przed bezpodstawnymi, a coraz to fantastyczniejszymi zarzutami, jakie się ostatnio modnie, a w powszechnym przekonaniu bezkarnie stawia poszczególnym osobom, grupom lub nawet całemu polskiemu społeczeństwu. (fragment Wstępu)
